Środki Ochrony Indywidualnej (ŚOI) to elementy wyposażenia, które mają chronić pracownika przed zagrożeniami występującymi na stanowisku pracy. Normy BHP określają wymagania techniczne, parametry ochronne oraz sposoby testowania ŚOI, aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo użytkownika.
Chroni ciało przed działaniem wysokich temperatur, czynników chemicznych, iskier i czynników atmosferycznych, zapewniając jednocześnie komfort i widoczność.
EN ISO 13688 — wymagania ogólne: ergonomia, rozmiarówka, oznakowanie, trwałość.
EN ISO 11611 — odzież do spawania; odporność na odpryski i płomień.
EN ISO 11612 — ochrona przed gorącem i płomieniami.
EN ISO 20471 — odzież ostrzegawcza o wysokiej widzialności (klasy 1–3).
Checklista doboru odzieży
Określ rodzaj zagrożenia (ciepło, chemikalia, widoczność).
Dobierz klasę ochrony wg normy (np. EN ISO 20471 klasa 3 dla ruchu drogowego).
Sprawdź etykietę, znak CE i instrukcję producenta.
Obuwie ochronne
Zabezpiecza stopy przed uderzeniem, przebiciem, poślizgiem i działaniem substancji chemicznych.
EN ISO 20345 — obuwie z noskiem ochronnym (200 J).
EN ISO 20347 — obuwie zawodowe bez noska ochronnego.
EN ISO 20344 — metody badań obuwia ochronnego.
Jak czytać oznaczenia S1–S5
S1 – antystatyczne, absorpcja energii w pięcie, zamknięta pięta.
S3 – jak S1 + podeszwa przeciwprzebiciowa i odporność na wodę.
S5 – najwyższa klasa, pełna odporność na przenikanie i poślizg.
Rękawice ochronne
Chronią dłonie przed urazami mechanicznymi, chemicznymi, termicznymi i mikrobiologicznymi.
EN 388 — ochrona mechaniczna (ścieranie, przecięcie, rozdarcie, przekłucie).
EN 374 — ochrona chemiczna i przed mikroorganizmami.
EN 407 — odporność na ciepło i ogień.
Przykład oznaczenia
EN 388: 4 5 4 2 — wysoka odporność na ścieranie (4), przecięcie (5), rozdarcie (4), przekłucie (2).
Ochrona oczu
Chroni oczy i twarz przed odpryskami, pyłem, chemikaliami oraz promieniowaniem optycznym.
EN 166 — wymagania ogólne; odporność na uderzenia i oznaczenia mechaniczne (F, B, A).
EN 169 — filtry spawalnicze.
EN 170 — filtry UV.
Piktogramy i oznaczenia
Piktogramy na okularach i osłonach twarzy informują o poziomie ochrony oraz przeznaczeniu produktu:
K – odporność na zarysowania (scratch resistance).
N – odporność na zaparowanie (anti-fog).
F / B / A – odporność mechaniczna: niska, średnia lub wysoka energia uderzenia.
T – zachowanie parametrów w skrajnych temperaturach (-5°C do +55°C).
CE – zgodność z wymogami europejskimi.
Przykład: EN 166 FT KN – ochrona przed uderzeniami o niskiej energii, odporność na zaparowanie i zarysowania.
Ochrona słuchu
Zmniejsza narażenie na hałas dzięki stosowaniu nauszników i wkładek tłumiących.
EN 352 — wymagania dla ochronników słuchu.
EN 458 — zasady doboru, użytkowania i konserwacji.
Wskazówki doboru
Wartość SNR powinna redukować hałas do poziomu bezpiecznego – zwykle 80–85 dB. Dobierz tłumienie do warunków środowiska pracy.
Ochrona dróg oddechowych
Zabezpiecza przed pyłami, gazami, aerozolami i parami chemicznymi.
EN 149 — półmaski filtrujące FFP1, FFP2, FFP3.
EN 143 — filtry cząstek stałych.
EN 136 — pełne maski twarzowe.
Praktyczne wskazówki
Wybierz FFP2/FFP3 przy dużym zapyleniu; stosuj filtry chemiczne przy obecności gazów i oparów. Regularnie wymieniaj filtry.
Kontrola i konserwacja ŚOI
Regularna kontrola stanu technicznego i właściwe przechowywanie znacząco wydłużają żywotność i skuteczność ŚOI.
Przeprowadzaj kontrolę wizualną przed każdym użyciem.
Wymieniaj elementy zużyte lub jednorazowe (np. filtry, wkładki, maski).
Przechowuj w suchym, chłodnym miejscu, z dala od promieni UV.
Dokumentuj przeglądy – data, osoba kontrolująca, stan ŚOI.
Adnotacja: Treść ma charakter informacyjny. Zawsze sprawdzaj aktualne przepisy i obowiązujące normy BHP przed zakupem i stosowaniem ŚOI.
